* චිත්‍රපටය හැදුවේ ගමේ අය එකතු වෙලා
* නළු නිළියෝ, කැමරා ශිල්පියා, කලා අධ්‍යක්ෂණය ගමේ ඇත්තන්ගෙන්
* ‘වලපනේ සටන’ චිත්‍රපටයට ඇගයීම් ලැබුණේ ජනාධිපති සම්මානයෙන්
ඒ, සුද්දා විසින් රට පාලනය කළ යුගයයි. තිරය මත දිස් වන්නේ සුදු ජාතිකයන් කිහිප දෙනකු සිංහල ගම්වැසියන් අත්අඩංගුවට ගනිමින් ගෙවල් ගිනි තියමින් යන දර්ශන කිහිපයකි. තවත් විටෙක සුද්දන්ට එක් වූ සිංහලයකුද මිනිසුන්ගෙන් බදු එකතු කරමින් යන දර්ශනයකි.
පැය දෙකකුත් විනාඩි ගණනාවක් චිත්‍රපටය විකාශය විණි. සැබෑව නම් චිත්‍රපටය නරඹන විට සිනමාරූපීය වශයෙන් එහි ඇති අඩුපාඩුවක් නොදැනීමයි. මා සිතේ මතු වූයේ එදවස සුද්දා නිසා මේ ජනතාව කොතෙක් නම් පීඩාවට පත් වූවාද කියාය. එමෙන්ම එදවස සුද්දාට එරෙහිව නැඟී සිටීමට ගැමියන් තුළ වූ එඩිතර බවයි. සිත නැඟුණේ අපේ අතීත මුතුන්-මිත්තන් ගැන අභිමානයකි. මේ චිත්‍රපටයේ කිසිදු චරිතයක අප දන්නා හඳුනන නළු-නිළියෝ කිසිවෙක් නැත. සියල්ලෝම ආධුනිකයෝය. කොළඹින් දුර බැහැරකප හිඳ රූපවාහිනී තිරයක නැරඹූ චිත්‍රපටය බලා අවසානයේ අසල හුන් අය දෙස බැලිමි. සියල්ලන්ගේම මුහුණුවල ඇත්තේ සතුටකි. ඔවුහු සියලු දෙන ‘වලපනේ ைසටන‘ නම් ඒ අපූරු චිත්‍රපටයේ රඟපෑ විදානේ රාලගේ චරිතය රඟපෑ වීරසිංහ කරුණාරත්න, බූටෑවේ රාලගේ චරිතය රඟපෑ සාජන් ආනන්ද තිලකරත්ත ඇතුළු ගැමියෝය.
‘වලපනේ සටන‘ නම් වූ හරි අපූරු සිනමා නිර්මාණය ගැනය මේ කතාව. ලෝක සිනමාවේ ප්‍රජා සහභාගිත්වයෙන් යුත් චිත්‍රපට කෙතෙකුත් නිෂ්පාදනය වී ඇත. ඉන්දියාවේද මෙවැනි චිත්‍රපට නිපැයුණු අවස්ථා ඇත. එහෙත් අප රටේ එවැනි චිත්‍රපටයක් නිෂ්පාදන කළ පළමු අවස්ථාව මෙය වේ.
“වලපනේ පැත්තේ ගමක්ම රඟ පාපු, ගමේම කෙනෙක් නිර්මාණය කරපු චිත්‍රපටයක් තියෙනවා. පොඩ්ඩක් හොයලා බලන්න” මීට කිහිප දිනකට පෙර මිත්‍රයෙක් ඔත්තුවක් දුන්නේය. ඒ ඔත්තුව අනුව අප කැලණි විශ්වවිද්‍යාලයේ ජනසන්නිවේදන අංශයේ කථිකාචාරිනී ඉලේකා රුවන්පතිරණට කතා කළෙමු.
“අපට මේ අය හමු වුණේ, 1818 ඌව-වෙල්ලස්ස නිදහස් අරගලයට වසර දෙසීයක් පිරීම නිමිත්තෙන් අපේ අධ්‍යයන අංශයෙන් ජනශ්‍රැති එකතු කිරීමේ පර්යේෂණයක් කළ අවස්ථාවේ වලපනේට ගිය ගමනේදීයි.”
කථිකාචාරිනී ඉලේකා අපට ඔවුන් හමු වීමට අවස්ථාව සලසා දුන්නේ එලෙසිනි.
ඒ අනුව පසුගිය දිනෙක අපි මුනිදාස පුංචිහේවා නම් වූ ඒ අපූරු මිනිසා හමු වීමට වලපනේ වතුමුල්ල ගමට ගියෙමු.
“මම සිනමාව ගැන ඉගෙනගෙන නැහැ කවදාවත්. මම දකුණේ දෙවුන්දර. අපේ පවුලේ ඔක්කෝම දහ දෙනෙක්. මම පවුලේ තුන්වෙනියා. මට අවුරුද්දක් විතර කාලේ තාත්තා අපිවත් අරගෙන ලුණුගලට පදිංචියට ආවා. තාත්තාට ලොරියකුයි කාර්-එකකුයි තිබුණා. සඳුදා පොළට යන මිනිස්සු ගියේ තාත්තාගේ ලොරියෙන්. තාත්තා මුලින්ම හිටියේ පොලීසියේ. කොහොම නමුත් මම ඉගෙනගත්තේ ලුණුගල ඉස්කොලේ. ඒත් පාසලේදි දඟවැඩ කෙරුවා මිසක් මම ඉගෙනගත්තේ නැහැ. පහේ පන්තියට විතරයි ගියේ. ඉස්කෝලෙන් අස් වෙන කොට මුල් ගුරුතුමා අස්වීම් සහතිකය දුන්නේ අට පාස් කියලා. නැත් නම් මට රස්සාවකට වත් යන්න බැරි වෙයි කිව්වා. තාත්තට වාහන තිබුණ නිසා පුංචි කාලේ ඉඳලාම වාහන එළවන්න ඉගෙනගත්තා. අවුරුදු දහ අට වෙනකොට මම ලයිසන් එක ගත්තා. මුලින්ම බදුල්ලේ ජීවක වෙදමහත්තයා ළග රියැදුරු හැටියට හිටියා. අවුරුදු විස්සක් විතර කාලේ තමයි ලංගමයේ රියැදුරු හැටියට බැඳුණේ.”
මුනිදාස තම අතීත තොරතුරු සිහිපත් කරන්නේ බොහෝ උනන්දුවෙනි. කලක් ඔහු 155 මාර්ගයේ එනම් තොටළග රත්මලාන බස් මාර්ගයේ රියැදුරකු ලෙස සේවය කළේය. සේවය අතරතුර ලැබෙන නිවාඩුවට ඔහු ගමේ යන්නේය. ඒ ගිය විට මිතුරන් සමග දුන්හිඳ බලන්නට යන්නේය. මේ ගිය විටෙක ඔහුත් මිතුරාත් දිනෙක දුන්හිඳ අසල තරුණයන් රැසක් සිටිනු දැක එතැන වාඩි වී ඔවුන්ගේ දේශනයට සවන් දෙන්නට විය. මෙය තම ජීවිතයට කරදරයක් කැන්දාගෙන ඒ යැයි මුනිදාස කිසිවිටෙකත් නොසිතුවේය. අද ඔහු ඒ අතීතය සිහි කරන්නේ හිනැහෙමිනි.
“ඒ හැත්තෑ එකේ අවුරුද්ද. දවසක් මෝදර පොලීසියෙන් මාව අත්අඩංගුවට ගත්තා. උසාවි දාලා මාව හිරේ දැම්මා, මම චේගුවේරාකාරයෙක් කියලා. මුලින්ම මැගසින් එකේ. ඊට පස්සේ CRP දැම්මා. එදා අර දුන්හිඳ ගමනෙදි අපි එතන වාඩි වෙලා ඔවුන්ගේ කතාව අහගෙන හිටියා. ඒ වෙලාවේ අපේ නම් ලියා ගත්තා. මේ කොළය අත්අඩංගුවට ගත් කෙනෙකුගේ අතේ තිබිලා. ඒ අනුව තමයි අපව අත්අඩංගුවට ගත්තේ. කොහොම වුණත් මම අවුරුදු දෙකක් හිරේ හිටියා. එච්චර ඉක්මනට එන්න ලැබුණේ CTB රියැදුරකු නිසා. එළියට ආවට පස්සේ මට නුවරඑළියට මාරුවක් ලැබුණා. මම ටික දවසකින් ආයෙත් වලපනේට මාරු වුණා. මට වැඩ කරන්න ලැබුණේ උඩමාදුර කිය දුෂ්කර ගමේ. එහෙදි තමයි මට මගේ නෝනාව හමු වුණේ.”
බස් රියැදුරකු වුවද යොවුන් වියේ සිටම මුනිදාසට කලාව ගැන එක්තරා උනන්දුවක් තිබිණි. මේ උනන්දුව නිසාම ඔහු 1978දී තොරණක් සෑදුවේය. අංගුලිමාල දමනය තොරණේ කතාව වුවද චිත්‍රවල නිල්පාට වැඩි යැයි ඔහුට චෝදනාවක් කරන්නේ CTB පාලනාධිකාරියයි. හත් දවසක් තිස්සේ පෙන්වූ තොරණේ අවසන් දවසේ ඔහුට යළිත් මාරුවීමක් ලැබෙයි.
“ඒ තමයි වලපනේ මිනිස්සු තොරණක් දුටුව පළමු අවස්ථාව. තොරණ පෙන්නලා අවසන් දවසේ මට දුර පළාතකට දඬුවම් මාරුවක් දුන්නා. මට රස්සාව එපා වුණා. මම රස්සාව දාලා ගියා. ඒ කාලේ මගෙ පඩිය රුපියල් දෙසිය පණහක් විතර. රස්සාව දාලා ගියාට පස්සේ මම මැණික් ගරන්න ගියා. එත් ඒ වැඩෙන් ලොකු ලාබයක් ලැබුණේ නැහැ. මගේ ඤාති සහෝදරයෙක් වෙන කේ.පී. සුනිල් ශාන්තට මැණිකක් ලැබුණා. එයාට ඕනැ වුණා චිත්‍රපටයක් කරන්න. මම ගියේ එයාගේ චිත්‍රපටයේ නළු නිළියන් එහා මෙහා ගෙනියන වාහනයේ රියැදුරු වැඩේ කරන්න. චිත්‍රපටය ‘බිනරි සහ සුදුබණ්ඩේ‘. විජය කුමාතුංග, ඩී.ආර්. නානායක්කාර, ශ්‍රියානි යන නළු-නිළියන් හිටියා.
මේ චිත්‍රපටයේ කලා අධ්‍යක්ෂ තමයි ලයනල් සිල්වා මහත්තයා. මම එතුමාගේ වැඩවලට උදව් කළා. දවසක් එතුමා මට කියනවා “මුනි, මේ වැඩ ටික ඔයා බලාගන්න. ඔයාට පුළුවන් මේක කරන්න. ‘දඩයම‘ කියලා අලුත් චිත්‍රපටයක් කරන්න මට යන්න තියෙනවා. ඒ චිත්‍රපටයෙන් සම්මානත් ගන්න පුළුවන්,” කියලා එහෙම කියලා, හැම දේම බාර දීලා ඔහු යන්න ගියා. මම ඉතිං වැඩ බලාගත්තා. ‘බිනරි සහ සුදුබණ්ඩා‘ චිත්‍රපටය හෝල්වල පෙන්නන කොට තමයි මම දැනගත්තේ චිත්‍රපටයේ ‘කලා අධ්‍යක්ෂ‘ කියලා මගේ නම දාලා තියෙනවා. මම ආයෙත් ගමට ආවා.
“කැප්ටන් සෙනෙවිරත්න කියලා මහත්මයෙක් මට හිරගෙදරදි හමු වුණා. මම ඔහුට අගල් පහේ ඇණයක් උල් කරලා පොල්කටුවලින් කැටයමක් හදලා දුන්නා. ඔහුට ඒ මතකය තිබුණා. ඔහු මට නැවත රජයේ රැකියාවක් හොයලා දුන්නා. මම කුමාර් අබේසිංහ මහත්තයාගේ රියැදුරු හැටියට කාලයක්ම වැඩ කළා. අවුරුදු දොළහක් ඒ රස්සාව කරලා විශ්‍රාම ගියා. ”
රස්සාවෙන් විශ්‍රාම ගත්තද මුනිදාස කලාවෙන් විශ්‍රාම නොගත්තේය. පොත-පත කියවද්දි, වලපනේ හා ඒ අවට ගම්මානවල ජනතාවගේ අතීත තොරතුරු අසා දැනගනිද්දි ඔහුට අතීත විරුවන් ගැන ඇති වූයේ අභිමානයකි. තම සහෝදර ජනතාව වෙනුවෙන් කුමක් හෝ කළ යුතුයැයි දකු‍ණෙන් පැමිණි ඔහුට සිතිණි. ‘දුප්පත්කම නිසා‘, ‘දණ්ඩ නීතිය‘, ‘මද්දුම බණ්ඩාර‘, ‘වලපනේ රණ හඬ‘ ආදි වශයෙන් වේදිකා නාට්‍ය කිහිපයක් කර තිබුණු මුනිදාස වලපනේ අභිමානය ගැන චිත්‍රපටයක් ගැන කරන්නට සිතුවේය.
එය භාරධුර කාරියකි. වැඩේ සිතු තරම් ලෙහෙසි නැත. ඒ වන විට ඔහුගේ වයස හැට දෙකකි. ඔහු සිය බාල පුතුට විඩියෝ කැමරාවක් අරන් දුන්නේය. පුතු අශේන් ද සිනමාව ගැන දන්නා දෙයක් නැත. එහෙත් තාත්තාගේ උත්සාහයට එක් වීමට ඔහු ඉටාගත්තේය. වලපනේ සටනට පිටපතක් නැත. සියල්ල තිබුණේ මුනිදාසගේ සිතේය.
ඔහු එක්දහස් අටසිය දහඅටේ අරගලයට පණ දුන් උඩමාදුර, යටිමාදුර, බොලගන්දාවෙල, පරගහඅරාව, ජනපදග මඩුල්ල ආදී ගම්මානවල චිත්‍රපටයේ රූගත කිරීම් කරවීය. වෙල්ලස්ස ගම්වල අදත් එදා විරුවන්ගේ පරම්පරාවලින් පැවත එන්නෝ සිටිති. මුනිදාස ඒ ගැමියන්ගේ අභිමානය නඟාසිටුවන්නට සිතුවේය. තිබ්බොටුමුල්ල පන්සලේ ලොකු හාමුදුරුවෝද මුනිදාසගේ චිත්‍රපටයේ රඟන්නට ආහ. රංගනවේදය ගැන හෝ සිනමාව ගැන මෙලෝ හසරක් නොදන්නා ගැමියෝ තම චිත්‍රපටයට ඕනෑ ආකාරයෙන් හසුරුවාගන්නට මුනිදාසට පුළුවන් විය. වලපනේ හටන පණගැනුණේ එලෙසිනි. ගැමියෝ දෙසීයක් පමණ මෙහි රඟපැහ. කාට කාටත් සුළු දෙයක් හෝ කරන්නට තිබිණි.
“මට මේ චිත්‍රපටය කරන්න වැය වුණේ රුපියල් තිස්දාහයි. අපි ගමන් ගිය ත්‍රිරෝද රථ රියැදුරුත් පහුවදා සෙට් එකට ආවේ එයාගේ පවුලේම අය එක්කගෙන. හැමෝම හරිම උනන්දුවෙන් රඟපෑවේ. මගේ බිරිය හා දරුවෝ මේකේ රඟපෑවා. මගේ බාල පුතා කැමරාකරණය කළේ. ඔහු ගස් උඩ නගිමින් රූගත කළේ. සංස්කරණය කළෙත් ඔහුමයි. දැන් අපට ප්‍රොජෙක්ටරයක් තියෙනවා.
ඒක අරගෙන දුන්නේ බිරිය. දැන් දර්ශනවාර කිහිපයක්ම කර තිබෙනවා. කැලණි විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය මහාචාර්යවරු, විශේෂයෙන්ම ඉලේකා මිස් නැත්නම් අපි ගැන දන්නේ වලපනේ අයම පමණයි. ඒ වගේම වලපනේ ප්‍රාදේශිය ලේකම්තුමා ඇතුළු බොහෝ අය අපට උදවු කළා. ඌව වෙල්ලස්ස අරගලයට වසර දෙසීයක් පිරීම නිමිත්තෙන් පැවැති උත්සවයේදි අපට ජනාධිපති සම්මානය ලැබුණා. කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලයෙන් අප ඇගයීමට ලක් කළා. මේ චිත්‍රපටය අරගෙන ලංකාවේ ඕනැම තැනකට යන්න අප සූදානම්. මෙය නැරඹූ අය අපට බොහෝ යහපත් ප්‍රතිචාර දක්වා තිබෙනවා. ඔවුන්ගේ අගය කිරීම නිසාම මම මේ චිත්‍රපටයේ දෙවන කොටසත් කරන්න හිතාගෙන ඉන්නේ.”
ඔහු කුඩා මිනිසෙකි. එනමුදු ඔහුගේ හිත හයිය ය. ඔහුට තම රට ගැන රටේ අභිමානය ගැන මෙන්ම අතීත විරුවන් ගැන අභිමානයක් ඇත.
වලපනේ සටන අපූරුය. ඒ අපූරු යැයි යළි යළිත් කියන්නට සිතුණේ චිත්‍රපටය නැරඹිමෙන් පසු ලද රසය මුල් කරගෙනය. මේ චිත්‍රපටයේ ඇතැම් නළුවෝ වෘත්තියෙන් ආරක්ෂක සේවයේ නියුතු වුවෝය ඇතැමෙත් ගුරුවරුය. ඇතැමෙක් රාජ්‍ය සේවයේ විශ්‍රාමිකයෝය. ඇතැමෙක් ගමේ රා පොළේ සිටින්නෝය; ගොවියෝය. විවිධ තරාතිරමේ මිනිසුන් එකට එක් කරමින් නිමැවුණ ‘වලපනේ සටන‘ ලාංකික සිනමා ක්ෂේත්‍රයේ නව පිටුවකි. විචාරකයන් බොහෝ දේ කියන්නට පුළුවනි. එහෙත් ලංකාවේ ප්‍රථම වරට සිදු කරන ලද මේ චිත්‍රපටය ගැන මෙන්ම මේ නිමැවුම්කරු ගැනද මීට වඩා කතාබහක් අවශ්‍යව ඇත.
ඡායාරූප - තුෂාර ප්‍රනාන්දු
from silumina sithmalyaya
0 Comments